پروفسور ژونگهوا شو استاد چيني الاصل مقيم نيويورك آمريكا
10/3/1382 زلزله منجيل , بم و مازندران پيش بيني شده بود.
پروفسور ژونگهوا شو (Zhonghua Shou) ، استاد چينيالاصل مقيم نيويورك
آمريكا، يكي از متخصصاني است كه در زمينه پيشبيني زلزله با استفاده از
ابرها تحقيقات مفصلي انجام داده است. نظريهاي كه ايشان به آن معتقد است،
يعني نظريه ”ابرهاي زلزله“ به زبان ساده چنين است: دراثر جابهحجايي لايهها و
صفحات پوسته زمين در امتداد گسلها، به دليل تبديل انرژي پتانسيل به گرما
در اثر اصطكاك، دما به 300 تا 1500درجه سانتيگراد افزايش مييابد. اين
افزايش دما منجر به تبخير مقداري از آبهاي زيرزميني ميشود. بخارات از طريق
منافذ و خلل و فرج خاك به سطح زمين رسيده و وارد اتمسفر ميشود، اما به دليل
دماي بالا و حالت گاز داشتن، با چشم ديده نميشود. اين بخارات در اتمسفر با
هواي سرد برخورد ميكند، سرد ميشود، ميعان ميكند و ابر تشكيل ميدهد. اما
اين ابرها ويژگيهاي خاصي دارند كه آنها را از ابرهاي عادي متمايز ميكند؛
مثل تفاوت در دما، شكل كه عموما خطي هستند، جهت امتداد كه معمولا در امتداد
گسل ميباشد، ابعاد و اندازه، ارتفاع تشكيل، تركيبات شيميايي موجود در ابر
(به دليل تركيبات معدني و آلي موجود در خاك)، نحوه جابهجايي و جهت حركت
ابر. شو ميگويد كه با مطالعه و بررسي دقيق و علمي ابرها از نظر موارد فوق
با استفاده از تصاوير ماهوارهاي، ميتوان بعضي از زلزله را پيشبيني كرد.
ابرهاي زلزله از سه نظر قابل توجه هستند: دنباله ابر به نقطه فعال گسل اشاره ميكند كه مركز احتمالي زلزله است. (به شكل ابر زلزله بم در تاريخ30 آذر 1382 توجه كنيد) اندازه ابر بيانگر فشار اطراف گسل است كه به عنوان معياري براي بزرگي زلزله احتمالي است. معمولا زلزله 49 روز پس از اولين ظهور ابر روي ميدهد، از اين رو زمان تقريبي آن قابل تخمين است. به اين دلايل پروفسور شو به اين ابرها نام ”ابر زلزله“ ميدهد.
قابليت اعتماد اين روش نسبت به ديگر روشها بسيار زياد است. به عنوان مثال
از 39 پيشبيني زلزله با اين روش توسط شو، تنها 14 مورد نادرست بود. از
اين14مورد خطا،5 مورد به اين دليل بود كه محدوده زماني وقوع زلزله به قدر
كافي بزرگ در نظر گرفته نشده بود و مثلا خطايي در حد6 روز داشت (اين را
مقايسه كنيد با تخمين بر مبناي دوره بازگشت زلزله كه دقتش 10سال است.) 9
مورد خطاي ديگر نيز به دليل بيتجربهگي و ناتواني در تعيين محل دقيق منشاء
ابر، به دليل تغيير محل ابر و تغيير شكل آن ناشي از باد، بود. مثلا زلزله
1995 مكزيكوسيتي، در جنوب كاليفورنيا تخمين زده شد. البته احتمال خطا در
تعيين محل زلزله تنها5 /6درصد بوده است. از جمله موارد موفق كار ايشان در پيشبيني زلزلههاي مرگبار ايران، ميتوان به اين موارد اشاره كرد: پيش بيني زلزله رودبار با370هزار نفر كشته و زخمي در سال 1369خورشيدي (1990 ميلادي) به فاصله زماني 18 ساعت قبل از وقوع آن.
پيشبيني زلزله 1تير1381(22 جون2002 ) در غرب ايران (آوج) با1561 نفر كشته و
زخمي59 روز قبل از وقوع آن.پيشبيني زلزله بم: در ساعت 4:28صبح به وقت
ايران (12:58 صبح به وقت گرينويچ) 4دي 1382 (25دسامبر2003 ، شو پيشبيني
وقوع زلزلهاي را در طول 27 تا 30 درجه شمالي و در عرض 58 تا 60 درجه شرقي
اعلام كرد (دقت كنيد كه مركز واقعي زلزله بم 28/99 درجه شمالي و 58/29درجه
شرقي بود). تخمين اوليهاي كه او در 30 آذر 1382 (21دسامبر 2003 ) اعلام
كرد، زلزلهاي با بزرگي بيشتر از 5ريشتر در فاصله 103 روز بود. تخمين بعدياش
در همان روز، زلزلهاي با بزرگي 5/5 درجه ريشتر يا بيشتر در 60 روز آينده
بود. با بررسي بيشتر ابرها، شو زلزلهاي به بزرگي 6/5يا دو زلزله5/5 ريشتري
را تخمين زد، سپس زمان وقوع را به فاصله 40روز از 30 آذر 1382(21
دسامبر2003يا 35روز از4 دي 1382(25 دسامبر 2003) كاهش داد. شو ميگويد كه
تصميم داشت با دانشمندان ايراني در اين مورد مكاتبه كند، و با ناراحتي تمام
اضافه ميكند:”زلزله سريعتر از من بود“. در شكل زير، ابر اين زلزله ديده
ميشود:
شكل: ابر زلزله بم در تاريخ 30آذر 1382 (21دسامبر 2003)،5 روز قبل از وقوع زلزله
منبع:پایگاه ملی داده های علوم زمین کشور
+ نوشته شده در شنبه هفتم مرداد ۱۳۹۱ ساعت 0:6 توسط جواد قدیمی ماهانی
|
