سنجش از دور علم به دست آوردن اطلاعات درباره يك شيء، منطقه يا پديده از طريقتجزيه و تحليل داده هاي حاصل به وسيله ابزاري است كه در تماس فيزيكي با شيء،منطقه و يا پديده تحت بررسي نباشد. در بسياري از جهات، سنجش از دور م يتواند بهعنوان يك فرايند خواندن تلقي شود. با استفاده از انواع سنجنده هاي گوناگون، از فاصلهدور، داده هايي جمع آوري مي شود كه به منظور حصول اطلاعات درباره اشياء، مناطق ياپديده هاي تحت بررسي، امكان تجزيه و تحليل داشته باشند.  



سنجش از دور علم به دست آوردن اطلاعات درباره يك شيء، منطقه يا پديده از طريقتجزيه و تحليل داده هاي حاصل به وسيله ابزاري است كه در تماس فيزيكي با شيء،منطقه و يا پديده تحت بررسي نباشد. در بسياري از جهات، سنجش از دور م يتواند بهعنوان يك فرايند خواندن تلقي شود. با استفاده از انواع سنجنده هاي گوناگون، از فاصلهدور، داده هايي جمع آوري مي شود كه به منظور حصول اطلاعات درباره اشياء، مناطق ياپديده هاي تحت بررسي، امكان تجزيه و تحليل داشته باشند. داده هاي سنجش از دورمي توانند به اشكال مختلف از جمله تغييرات در توزيع نيرو، پخش انواع امواج صوتييا انرژي الكترومغناطيسي، اطلاعات مفيدي در اختيار محقق قرار دهند. اين رشته بهموازات ساير علوم به عنوان يك روش استاندارد در بسياري از مطالعات زمين شناسي وپيمايش زمين به طور گسترده پذيرفته شده و روز به روز در حال پيشرفت است و به ويژه در مطالعات زمي نساختي در مناطق خشك و نيم هخشك كه پوشش گياهي سطحسنگ ها و خا كها را نپوشانده، كاربرد زيادي دارد. اين روش همچنين شناخت وضعيتريخت شناسي و ريخت زمين ساختي زمين به منظور ارزيابي حركات جوان را امكان پذيرتركرده و علاوه بر دقت زياد در مقايسه با ساير روش ها به مراتب ارزان تر است.

پديده هاي سطحي مانند فرورفتگي ها و گودي هاي خطي، گسيختگي در امتدادستيغ ها، تغييرات رنگ مايه خاك ناشي از تغييرات رطوبت خاك، وجود چشمه ها،نشست، امتداد خطي پوشش گياهي و حتي تغييرات در نوع و ارتفاع گياهان كه درسطح زمين به صورت خطي نمايان م يشوند، در شناخت خطواره هاي زمين ساختي بهمنظور بررسي وضعيت لرزه خيزي يك منطقه كمك زيادي مي كنند.خطواره ها، گسل ها و چين خوردگي ها از عناصر ساختاري هستند كه به خوبيتوسط مطالعات سنجش از دور قابل مطالعه و بررسي مي باشند.

استخراج خطواره ها

خطواره ها، عارضه هاي بزرگ توپوگرافي مستقيم يا تقريباً مستقيم هستند كه در تصويرهاي سنجش از دور، نظير عكسهاي هوايي يا تصوير ماهواره اي، يا بر روينقشه هاي توپوگرافي قابل رؤيت هستند. اگر چه ممكن است ناظران در مورد يكخطواره بزرگ واحد، اتفاق نظر نداشته باشند، اما معمولاً در يك تصوير واحد،روندهاي كلي يكساني را براي چنين خطوار هاي پيدا مي كنند. خطواره ها معمولاًنشان دهنده روند مناطق گسلي يا روند درزه هاي اصلي هستند. نقشه خطواره ها كه براساس روش هاي مرسوم صحرايي تهيه مي شود، به دليل مقياس بزرگ و كم بودن ميدانديد ممكن است نتواند كل خطواره را مشخص كند، اگر چه نقشه هاي تهيه شده به اينطريق از دقت و اعتبار بيشتري برخوردار هستند. در مطالعه عكسهاي هوايي نيزخطواره هاي بزرگ كه از حد پوشش عكس هاي هوايي خارج مي باشند، به علت بزرگمقياس بودن نمي توانند آشكار شوند. اما با استفاده از تصويرهاي راداري و سنجنده هاينوري ماهوار هاي با ميدان ديد وسيع و روش هاي واضح سازي تصوير، مي توان نقشه هايجامع و قابل اعتماد از خطواره ها تهيه كرد.

روش هاي گوناگوني براي واضح سازي و استخراج خطوار ه ها با استفاده از داده هاي رقومي ارائه شده اند كه عبارت اند از الگوريتم واض حسازي حاشيه، تصويرهاينسبي، فيلترهاي جهتي گوناگون، فيلترهاي حوضه فركانسي و الگوريتم آشكارسازيخط. ماهواره لندست ETMبراي تفكيك واحدهاي زمين ريختي، خطواره ها،

برداشت هاي ساختاري و مطالعات آبرفتي كاربرد بهتري دارند. سنجنده ETMداده هايرقومي را در هفت باند طيفي تهيه مي كند. پردازش داده هاي رقومي ماهواره اي شاملسه مرحله پيش پردازش، واضح سازي و استخراج اطلاعات است. اين فرايندها شاملفرايندهاي اصلاح و واض حسازي تصويرها براي مطالعه و استخراج اطلاعات توسطمفسر صورت م يگيرد. در اين مرحله مفسر با استفاده از امكانات رايانه اي و بابهره گيري از روش هاي مختلف، اطلاعات مورد نياز خود را استخراج مي كند.نرم افزارهاي مختلفي براي تحليل و تفسير اطلاعات ماهوار هاي موجود است كه ايننرم افزارها با پيشرفت فناوري هاي رايانه اي تغيير مي كنند.

الگوهاي رقومي ارتفاع

الگوهاي رقومي ارتفاع 1 يكي از رو شهاي بسيار جديد و بسيار كارآمد در ارزيابيزمين ساخت فعال و شناسايي گسل هاي فعال و استخراج شناساگرهاي ريخت زمين ساختي است.

در چنين الگويي مي توان، توپوگرافي و ساختارهاي زمين شناسي كه در سطحنقشه ها وجود دارد و برش ها را، به صورت مدل سه بعدي نمايش داد. اين مطالعاتامروزه به عنوان يك ابزار اساسي در آمده و با استفاده از پردازش تصاوير ماهواره اي وفراهم كردن ديد سه بعدي از يك منطقه انجام مي شود. رقومي كردن داده هاي توپوگرافيروش هاي مختلفي دارد كه در ژئوفيزيك مدرن و جديد قابل مطالعه است. پس ازسه بعدي كردن تصوير منطقه، كليه گسل ها به وضوح و بسيار دقيق قابل مشاهده وبررسي خواهند بود. الگوهاي رقومي ارتفاع در مطالعه و شناسايي چين خوردگي نيزبسيار مفيد مي باشند.

منبع:  زمین شناسی ساختاری

          دکتر  محمد خلج