معاون پژوهشي پژوهشگاه زلزله شناسي و مهندسي زلزله با بيان اينکه در يک سال اخير 9 زلزله مهم با بزرگاي بيش از 5 ريشتر در کشور اتفاق افتاده است، گفت: در مطالعات لرزه شناسي، گسل زاگرس از فعال ترين گسل ها و بندر عباس لرزه خيزترين شهر ايران است.

دکتر مهدي زارع ، گسل هاي البرز، زاگرس و گسل هاي ايران مرکزي را از گسلهاي اصلي ايران نام برد و افزود: در مناطق مختلف کشور گسل هاي متفاوتي وجود دارد که هر کدام از آنها اثرات سطحي مختلفي را بر جاي مي گذارند.

وي با تاکيد بر اينکه در مطالعات لرزه شناسي زلزله هايي با بزرگاي 5 مد نظر قرار مي گيرد اظهار داشت: بر اين اساس در مطالعات لرزه شناسي زلزله هايي که کمتر از 5 ريشتر بوده و يا موجب گسيختگي نشده و خساراتي را وارد نکرده است مد نظر قرار نمي گيرند چرا که به سختي مي توان ارتباط اين نوع لرزه ها را با گسل هاي فعال يافت. اين امر در تمام دنيا صدق مي کند.

معاون پژوهشي پژوهشگاه زلزله شناسي و مهندسي زلزله به تشريح وضعيت گسل ها و زلزله هاي يکسال گذشته ايران پرداخت و اظهار داشت: بر اين اساس مي توان گفت مهمترين زلزله هاي قابل مطرح در سال جاري (89) سه زلزله تربيت حيدريه در روز 8 مردادماه جاري به بزرگاي 5.8 ، زلزله جنوب بردسير کرمان روز 9 مردادماه به بزرگاي 5.6 ريشتر و زلزله اشکنان فارس در روز 30 تيرماه به بزرگاي 5.7 ريشتر است.

وي زلزله پاکدشت را از ديگر رويدادهاي زمين شناختي کشور ذکر کرد و افزود: بزرگاي زلزله پاکدشت 4 ريشتر بوده است ولي اين زلزله به دليل نزديکي به تهران و مطلع شدن بيش از 10 ميليون نفر از وقوع آن جزء لرزه هاي مهم در سال جاري به شمار مي رود.

6 زلزله مهم در سال گذشته

زارع به بيان زلزله هاي مهم در سال 88 پرداخت و خاطرنشان کرد: در سال88     6 زلزله مهم رخ داد که از آن جمله مي توان به زلزله شمال غربي سراوان در 10 ارديبهشت با بزرگاي 5.1 ريشتر، باختر بندر سوزا واقع در جزيره قشم در روز 31 تيرماه با بزرگاي 5.5 و زلزله بخش بلده شهرستان نور در هفته سوم مردادماه اشاره کرد. بلده از 22 تا 29 مرداد ماه 88، 9 زلزله را با بزرگاي 2.4 تا 4.2 تجربه کرده است.

زارع به ساير زلزله هاي مهم سال 88 اشاره کرد و گفت: زلزله جنوب شرقي مسجد سليمان در روز 13 مهر ماه با 1.5 ريشتر ، زلزله پاکدشت در روز 25 مهر ماه با بزرگاي 3.9 و زلزله باختر بندرعباس در روز 13 آبان ماه با بزرگاي 4.9 از ديگر رخدادهاي لرزه اي ايران در سال گذشته است.

معاون پژوهشي پژوهشگاه زلزله همچنين زلزله فيروزکوه در سال گذشته را به دليل نزديکي به تهران مهم دانست و در اين باره توضيح داد: اين زلزله در روز 30 دي ماه سال گذشته به بزرگي 4.2 ريشتر در عمق 5 کيلومتري زمين در منطقه فيروزکوه رخ داد. دليل اين زلزله گسل مشاع است. گسل مشاع گسلي فعال است ولي نمي توان پيش بيني کرد که اتفاق افتادن زلزله ادامه خواهد داشت يا خير.

گسل هاي اصلي و فرعي ايران

ايران توسط گسل هاي اصلي و فرعي با روندهاي مختلف پوشيده شده است. برخي از گسلهاي اصلي در زمين شناسي و منطقه ساختاري ايران باعث تخريب و وارد آوردن خسارتهاي جاني شده است ولي برخي از آنها به دليل تکرار لرزه ها به فواصل مختلف بدون ايجاد گسيختگي، لرزه هايي را ايجاد مي کند.

اين گسل ها شامل موارد زير است:

گسل البرز: شرق گرگان تا لاهيجان بين واحد گرگان تا رشت و البرز قرار دارد.

گسل آبيک - فيروزکوه: از آبيک قزوين تا فيروزکوه در بخش جنوبي البرز کشيده شده است و قسمتي از آن به نام مشا - فشم خوانده مي شود.

گسل سمنان: در شمال سمنان قرار دارد و جدا کننده کوه هاي البرز از ايران مرکزي است. اين گسل از شرق تا دامغان و از غرب تا دشتهاي ده نمک - گرمسار امتداد دارد.

گسل هاي البرز غربي و آذربايجان: شامل گسل هاي تبريز، آستارا و اروميه مي شود.

گسل هاي ايران مرکزي: گسل ترود، گسل ميامي، گسل درونه (گسل بزرگ کوير)، گسل قم - زفره و گسل دهشير - بافت (گسل نايين- بافت) از گسل هاي ايران مرکزي محسوب مي شوند.

گسل‌هاي شرق و جنوب شرقي ايران: شامل گسل هريرود، گسل نهبندان، گسل نايبند و گسل بشاگرد مي شود.

گسل‌هاي زاگرس

معاون پژوهشي پژوهشگاه زلزله با اشاره به اثرات فعاليت هاي گسل هاي ايران گفت: بيشترين زلزله از نظر تعداد در گسل زاگرس اتفاق مي افتد از اين رو بر اساس آمارها ، «بندرعباس» لرزه خيزترين شهر ايران است.
 
وي با تاکيد بر اينکه «لرزه خيزترين بودن» به معناي تخريب مناطق لرزه خيز نيست، توضيح داد: به طور کلي منطقه زاگرس از لرزه خيزترين مناطق کشور است به گونه اي که در طول سال بيشترين تعداد زلزله ها از جنوب ايران ثبت مي شود. در اين مناطق به دليل وجود لرزه هاي سطحي از خطرات تخريبي فعاليت هاي گسل زاگرس کاسته مي شود.

زارع در عين حال به زلزله هاي مخرب در «قير و کارزين» فارس در سال 1352و دشت «سيلاخور» بروجرد در 11 فروردين سال 85 اشاره کرد و اظهار داشت: اين مناطق بر روي گسل جوان زاگرس قرار گرفته اند ضمن آنکه بيشترين تلفات و خسارات ناشي از فعاليت گسل زاگرس ، در مرکز آن است که زلزله بم نمونه آن به شمار مي آيد.